Dobra nauka: Jak zapobiegać kryzysom finansowym?

Konsekwencje ostatniego kryzysu finansowego z lat 2008-2011 okazały się dramatyczne dla wielu gospodarek narodowych i rynków finansowych, W efekcie wiele krajów zmuszonych było do dokapitalizowania (przekazania dodatkowego kapitału) sektora finansowego. Powszechnie uważa się, że skutki kryzysu finansowego spotęgowane były przez nadmierny wzrost ryzyka systemowego.

Ryzyko systemowe polega na tym, że system finansowym i gospodarka narodowa zaczynają działać niezgodnie z oczekiwaniami, ze zwiększonym prawdopodobieństwem wystąpienia znaczących strat dla gospodarki. Realizacja ryzyka systemowego może nastąpić jednocześnie w wielu działach gospodarki lub segmentach rynku finansowego, np. wśród inwestorów jako ryzyko niewypłacalności lub na rynkach w postaci nagłych spadków cen.

W przebiegu ostatniego kryzysu wielu badaczy obwinia instytucje nadzorcze o mało efektywne i spóźnione reakcje na pojawiające się zagrożenia w systemie finansowym. Doprowadziło to w ostatnich latach do reform w modelu funkcjonowania instytucji nadzorczych. Jedną z najważniejszych zmian w Unii Europejskiej jest powstanie nowego Europejskiego Systemu Nadzoru Finansowego i w ramach tego systemu powołanie Europejskiej Rady ds. Ryzyka Systemowego. Celem tej instytucji jest sprawowanie nadzoru makroostrożnościowego nad systemem finansowym. Nadzór ten oznacza identyfikację, ocenę i monitorowanie ryzyka systemowego oraz działania mające na celu ograniczenie tego ryzyka poprzez zastosowanie instrumentów makroekonomicznych.

Obecnie jednym z głównych wyzwań teorii polityki makroekonomicznej jest analiza powiązań między nowymi instrumentami polityki makroostrożnościowej i monetarnej oraz ocena ich efektywności. Ponadto wciąż aktualne wydają się stawiane w ostatnich latach następujące pytania.

W jakim zakresie w swoich decyzjach banki centralne powinny uwzględniać miary stabilności finansowej? Jak optymalnie łączyć ze sobą politykę pieniężną i makroostrożnościową w celu zwiększenia stabilności makroekonomicznej, poprawy dobrobytu społecznego i zmniejszenia prawdopodobieństwa wystąpienia kryzysów finansowych?

Konstrukcja makroekonomicznych modeli dla gospodarki Polski i przeprowadzenie badań są możliwe dzięki grantowi NCN SONATA.