Osoba niepełnosprawna to nie ktoś, kto po prostu ma pewne dysfunkcje, tylko ktoś, kogo otoczenie nie pozwala z tymi dysfunkcjami normalnie żyć. To podstawowy punkt wyjścia badań, które na Uniwersytecie Łódzkim poprowadzi dr Katarzyna Ojrzyńska z Wydziału Filologicznego UŁ w ramach projektu finansowanego przez PFRON. Wśród pozostałych zagadnień m.in. dekonstrukcja tzw. „normy cielesnej”, koncepcja „kalekiego zrównoważonego rozwoju” (ang. crip sustainability) Kim Q. Hall czy pojęcie eko-sprawności (ang. eco-ability) Anthony’ego J. Nocelli.
Niepełnosprawność a środowisko społeczne
Dr Katarzyna Ojrzyńska z UŁ przeanalizuje wybrane teksty kultury, które łączą w sobie perspektywy krytyczne charakterystyczne dla tej dziedziny wiedzy oraz ekokrytyki, co umożliwi szczegółowe rozważania na temat kategorii niepełnosprawności i natury.
- Wspomniane teksty kultury wizualnej, stworzone przez artystów i artystki, którzy uważają niepełnosprawność za ważny element swojej twórczości i tożsamości, to performans ruchowy i film pt. «Gatunki chronione» (2014) opracowane przez Rafała Urbackiego, niepublikowany projekt fotograficzny szkockiej tancerki Clair Cunningham, w którym artystka wykorzystuje swoje kule i który pokrótce przedstawiła na tegorocznej warszawskiej konferencji «Sztuka i Niepełnosprawność: Przekraczanie granic», oraz współczesne malarskie autoportrety amerykańskiej artystki z artrogrypozą Sunaury Taylor – wyjaśnia dr K. Ojrzyńska, kierownik projektu.
Niepełnosprawność i bioróżnorodność
- Rozważania zostaną osadzone w kontekście bioetycznej refleksji nad destygmatyzacją niepełnosprawności. Zakłada ona uznanie niepełnosprawności za cenny element spektrum ludzkiej bioróżnorodności. Chodzi zatem o odejście od definiowania niepełnosprawności w odniesieniu do medycznej «normy», czyli postrzegania jej w kategoriach patologii czy też defektu, który wymaga naprawy – dodaje dr Ojrzyńska.
Uporządkowanie istniejących teorii
- Mam zamiar uporządkować istniejące teorie, które wskazują na możliwość produktywnego połączenia perspektyw współczesnych studiów o niepełnosprawności i ekokrytyki. Planuję ponadto wkomponować owe teorie w szerszy kontekst bioetyczny tego, co Rosemarie Garland-Thomson nazywa «ochroną niepełnosprawności» (ang. disability conservation). Polega ona na tworzeniu dostępnego świata, który będzie przyjazny dla różnych form ludzkiej bioróżnorodności, a nie tylko dla ciał sprawnych. Pierwszym krokiem w kierunku tworzenia takiego świata jest zmiana sposobów myślenia o niepełnosprawności – podsumowuje dr Ojrzyńska.
Projekt „Na styku kulturowych studiów o niepełnosprawności i ekokrytyki: niepełnosprawność i bioróżnorodność w wybranych tekstach kultury”, jest realizowany w ramach konkursu „Niepełnosprawność w naukach humanistycznych” organizowanego przez Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych. PFRON sfinansuje jeszcze trzy inne projekty z Uniwersytetu Łódzkiego.
Uniwersytet Łódzki to największa uczelnia badawcza w centralnej Polsce. Jej misją jest kształcenie wysokiej klasy naukowców i specjalistów w wielu dziedzinach humanistyki, nauk społecznych i ścisłych. UŁ współpracuje z biznesem, zarówno na poziomie kadrowym, zapewniając wykwalifikowanych pracowników, jak i naukowym, oferując swoje know-how przedsiębiorstwom z różnych gałęzi gospodarki. Uniwersytet Łódzki jest uczelnią otwartą na świat – wciąż rośnie liczba uczących się tutaj studentów z zagranicy, a polscy studenci, dzięki programom wymiany, poznają Europę, Azję, wyjeżdżają za Ocean. Uniwersytet jest częścią Łodzi, działa wspólnie z łodzianami i dla łodzian, angażując się w wiele projektów społeczno-kulturalnych.
Zobacz nasze projekty naukowe na https://www.facebook.com/groups/dobranauka/
Materiał źródłowy: dr Katarzyna Ojrzyńska, Wydział Filologiczny UŁ
Redakcja: Centrum Promocji UŁ